Siłownie wodne we Wrocławiu
Liczne rzeki, w tym największa z nich Odra, przepływające przez miasto Wrocław oraz liczne inwestycje w zakresie hydrotechniki prowadzone przez cały okres historii miasta, wykreowały jeden z większych w Polsce węzeł wodny – Wrocławski Węzeł Wodny. Od początku jego istnienia jednym z jego elementów były siłownie wodne we Wrocławiu wykorzystujące energię wody.
Początkowo były to młyny wodne i inne siłownie wodne dla zlokalizowanych nad brzegami rzek zakładów, takich jak tartaki, folusze, kuźnie czy pompownie[1]. W czasach współczesnych siłownie te były stopniowo likwidowane, lub część z nich została zniszczona podczas działań wojennych i nieodbudowana. W ich miejsce powstały siłownie ukierunkowane na produkcję energii elektrycznej – elektrownie wodne.
Ze względu na ograniczone możliwości związane z niewielkimi spadami występującymi na stopniach wodnych we Wrocławiu oraz brak możliwości budowy zbiorników na zurbanizowanym i równinnym terenie, powstałe na obszarze miasta elektrownie wodne, to małe elektrownie wodne, przepływowe.
Historyczne siłownie wodne we Wrocławiu[edytuj | edytuj kod]
Budowa siłowni wodnych na potrzeb różnych zakładów prowadzona była we Wrocławiu od najwcześniejszych wieków istnienia miasta. Były to przede wszystkim młyny wodne.
Poniżej przedstawione jest zestawienie, choć z pewnością niepełne, siłowni co do których istnienia dostępne są historyczne źródła.
| siłownia | inne nazwy | rzeka, ramię | data budowy | data zamknięcia | rodzaj |
|---|---|---|---|---|---|
| Młyn Maria[2] | Kanał Młyna Maria | 1267 (1793) | do lat 60. XX w. | młyn wodny | |
| Młyn Feniks[2] | Kanał Młyna Maria | 1333 | do lat 60. XX w. | młyn wodny | |
| Młyny Klary[3][4] | Młyn Arnold (1242)[2][4] Claren Mühle[3] |
Upust Klary | 1242, 1275[2][3] 1268, 1304[4] |
1974 (wyburzenie budynków) | młyn wodny |
| młyny św. Macieja[4] | Kanał Jazu Macieja | 1254 | 1876 | młyn wodny obecnie zdemontowane przęsło Jazu św. Macieja | |
| Młyn Pomorski[5] | Werdermühle | Odra Północna | 1922 | młyn wodny obecnie Elektrownia Wodna Wrocław II | |
| Stary Wodociąg[1][6] | Wielki Wodociąg | Odra Południowa | 1387 | 1924 | ujęcie wody |
| wodociąg Św. Macieja[1][7] | Nowy Wodociąg | Odra Południowa | 1539 | ujęcie wody | |
| Młyn Średni[8] | Odra Południowa | 1921 | młyn wodny obecnie Elektrownia Wodna Wrocław I | ||
| Młyn Przedni[9] | Odra Południowa | 1921 | młyn wodny obecnie Elektrownia Wodna Wrocław I | ||
| Młyn Nowy[10] | Neu - Mühle | Odra Południowa | 1921 | młyn wodny obecnie Elektrownia Wodna Wrocław I | |
| Młyn na Kępie[11] | Odra Północna | 1916 | młyn wodny | ||
| Młyn Leśnica[12] | Mühle Deutsch Lissa | Bystrzyca | 1932 | lata 70. XX wieku | pozostał budynek – inne przeznaczenie |
Elektrownie wodne we Wrocławiu[edytuj | edytuj kod]
Część elektrowni wodnych we Wrocławiu powstała w miejscach, w których wcześniej istniały inne siłownie wodne, następnie wyburzone. Ze względu na niewielkie moce instalowane – co jest wynikiem warunków na ciekach we Wrocławskiem Węźle Wodnym – część z elektrowni została wyłączona z eksploatacji.
| elektrownia wodna | rzeka, ramię | lokalizacja | data budowy | data zamknięcia | moc instalowana |
|---|---|---|---|---|---|
| Elektrownia Wodna Wrocław I[13] | Odra Południowa | 252,45 km Odry | 1924 | 2400 kW | |
| Elektrownia Wodna Wrocław II[14] | Odra Północna | 1,2 km Odry Północnej | 1925 | 1000 kW | |
| Elektrownia Wodna Marszowice[15][16][17] | Bystrzyca | 1921 | 385 kW | ||
| Elektrownia Wodna Stabłowice[18] | Bystrzyca | 1924 | pod koniec lat 70 | 113 kW | |
| Prywatna elektrownia wodna im. Stanisława Sobolewskiego[19] | Ślęza |
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Mariusz Tokarz, Stary Wodociąg zwany "Wielkim", Wratislaviae Amici, 2006-11-22 (dostęp 2010-01-21)
- ↑ a b c d Wratislaviae Amici – Młyn Maria (dostęp 2010-01-21)
- ↑ a b c http://dolny-slask.org.pl/test.php?obiekt=1032&start=8&tend=16 Wratislaviae Amici – Młyn Klary] (dostęp 2010-01-21)
- ↑ a b c d Fundacja Otwartego Muzeum Techniki – Trasa turystyczna Mosty i przeprawy, Wrocław 2007 (dostęp 2009-12-02)
- ↑ Wratislaviae Amici – Młyn Pomorski (dostęp 2010-01-21)
- ↑ Wratislaviae Amici – Stary Wodociąg (dostęp 2010-01-21)
- ↑ Wratislaviae Amici – Stary Św. Macieja (dostęp 2010-01-21)
- ↑ Wratislaviae Amici – Młyn Średni (dostęp 2010-01-21)
- ↑ Wratislaviae Amici – Młyn Przedni (dostęp 2010-01-21)
- ↑ Wratislaviae Amici – Młyn Nowy (dostęp 2010-01-21)
- ↑ Wratislaviae Amici – Młyn na Kępie (dostęp 2010-01-21)
- ↑ Młyn Leśnica, Lissa Leśnica, czwartek, 3 września 2009 (dostęp 2010-01-28)
- ↑ Wratislaviae Amici – Mariusz Tokarz, Elektrownia Wodna Południowa, 2004-12-06 (dostęp 2010-01-21)
- ↑ Wratislaviae Amici – Elektrownia Wodna Północna (dostęp 2010-01-08)
- ↑ Wratislaviae Amici – Elektrownia Wodna Marszowice (dostęp 2010-01-21)
- ↑ Elektrownia Marszowice, Wratislaviae Amici, 2004-11-21 (dostęp 2010-01-21)
- ↑ Wszystkie miejsca w MEW w Polsce. Małe Elektrownie Wodne. [dostęp 2010-01-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-19)].
- ↑ Elektrownia Stabłowice, Wratislaviae Amici (dostęp 2010-01-21)
- ↑ Prywatna elektrownia wodna im. Stanisława Sobolewskiego , Wratislaviae Amici (dostęp 2010-01-21)
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Wratislaviae Amici – Młyny na "Kępie Mieszczańskiej" (dostęp 2010-01-21)
